#1--> ΚΑΡΠΟΥΖΙ: Ο ΒΑΣΙΛΙΑΣ ΤΟΥ ΚΑΛΟΚΑΙΡΙΟΥ!

Είναι αναμφίβολα το αγαπημένο φρούτο του καλοκαιριού, ένας ακόμα λόγος που όλοι μας, μικροί και μεγάλοι, λατρεύουμε αυτή την εποχή του χρόνου. Όταν η θερμοκρασία ανεβαίνει κι ο υδράργυρος χτυπάει κόκκινο, τίποτα δεν μπορεί να μας δροσίσει περισσότερο από αυτό και κανείς δεν μπορεί να του αντισταθεί, ειδικά όταν βγαίνει κατακόκκινο και παγωμένο από το ψυγείο. Ο λόγος φυσικά για το καρπούζι, τον απόλυτο βασιλιά του καλοκαιριού! Ένα φρούτο αγαπημένο μεν, παρεξηγημένο δε, καθώς είναι πολλά περισσότερα από νερό και ζάχαρη όπως ίσως πιστεύουν ορισμένοι. Δεν είναι τυχαίο άλλωστε πως βρισκόταν ψηλά στην υπόληψη των ανθρώπων, ήδη από τα αρχαία χρόνια, επομένως σήμερα που έχουμε όλα τα μέσα, ώστε να γνωρίζουμε σε βάθος τη διατροφική του αξία και τα οφέλη του για την υγεία, πρέπει να το εκτιμήσουμε ακόμα περισσότερο.

Πάμε λοιπόν να δούμε ορισμένα ενδιαφέροντα στοιχεία για την…καλοκαιρινή μας αδυναμία!

Ονομασίες

Παρόλο που όλοι μας το ξέρουμε ως καρπούζι, δεν είναι αυτός ο ελληνικός όρος, αλλά μια ελληνοποιημένη εκδοχή της τουρκικής λέξης «karpuz» που με τη σειρά της ανάγεται στο περσικό «xarbuz». Η ελληνική του ονομασία είναι «υδροπέπων», εξ’ ου και το αγγλικό «watermelon», ενώ στην Κύπρο, χρησιμοποιείται επιπλέον και η λέξη παττίχα, που προέρχεται από τον αραβικό όρο battikh.

  

Ιστορία

à Τα καρπούζια έκαναν για πρώτη φορά την εμφάνισή τους, πριν από 5000 χρόνια στη Νότιο Αφρική, όπου ακόμα και σήμερα καλλιεργούνται διάφορες ποικιλίες.

à Στα 2000 π.Χ. αποτελούσαν βασική καλλιέργεια και αναπόσπαστο κομμάτι της διατροφής στην αρχαία Αίγυπτο. Αυτό αποδεικνύεται, τόσο από ιερογλυφικά που βρέθηκαν σε κτίρια της εποχής, τα οποία αναφέρονταν στη συγκομιδή των καρπών, όσο και από υπολείμματα καρπουζιού που εντοπίστηκαν σε βασιλικούς αιγυπτιακούς τάφους, καθώς υπήρχε η πεποίθηση ότι θα χρησιμοποιηθούν ως τροφή από τους νεκρούς στη μετά θάνατον ζωή. Ακόμη, η Βίβλος αναφέρει το καρπούζι ως τροφή των Ισραηλιτών, που ζούσαν ως σκλάβοι στην περιοχή την εποχή εκείνη.

à Στην Ευρώπη, το καρπούζι έφτασε κατά τους πρώτους μ.Χ. αιώνες, όταν και ξεκίνησε να καλλιεργείται στις θερμές περιοχές της Μεσογείου. Οι υπόλοιπες περιοχές της Γηραιάς Ηπείρου, γνώρισαν το συγκεκριμένο φρούτο πολύ αργότερα, κατά τον 17^ο αιώνα.

à Στην Ινδία, το καρπούζι εμφανίστηκε κατά τον 7^ο μ.Χ. αιώνα, κι από εκεί διαδόθηκε στην Κίνα, η οποία σήμερα αποτελεί τη μεγαλύτερη παραγωγό χώρα παγκοσμίως.

à Αρκετά αργότερα, τον 16^ο μ.Χ. αιώνα, οι Ευρωπαίοι αποικιστές και οι Αφρικανοί σκλάβοι έκαναν γνωστό το καρπούζι και στην Αμερική.

Ποικιλίες

Σήμερα, υπάρχουν τουλάχιστον 1200 διαφορετικές ποικιλίες καρπουζιού που καλλιεργούνται σε περισσότερες από 90 χώρες παγκοσμίως και οι οποίες παρουσιάζουν μεγάλο εύρος, όσον αφορά το βάρος και το χρώμα της σάρκας, που μπορεί να είναι κόκκινο, ροζ, πορτοκαλί, κίτρινο ή ακόμα και άσπρο.

Τα καρπούζια με κίτρινη σάρκα είναι λιγότερο γλυκά συγκριτικά με τα οικεία σε εμάς κόκκινα, ενώ τα πορτοκαλί έχουν στυφή γεύση και καθόλου σπόρους στο εσωτερικό τους.

Διατροφική αξία

Αντίθετα με τη γενική-και απολύτως λανθασμένη-πεποίθηση ότι  «είναι μόνο νερό και ζάχαρη», το καρπούζι αποτελεί μια ιδιαίτερα θρεπτική τροφή.

Συγκεκριμένα:

Σε 100g καρπουζιού:                                                                                                                       

Περιεκτικότητα σε νερό	91%
Θερμίδες	30 kcal
Λιπίδια	0,2g
Χοληστερόλη	0
Νάτριο	1mg
Κάλιο	112mg
Υδατάνθρακες	8g
Φυτικές ίνες	0,4g
Ζάχαρη	6g
Πρωτεΐνη	0,6g

Επιπλέον, στα 100g φρούτου περιέχονται σημαντικές ποσότητες των βιταμινών A (19% της συνιστώμενης ημερήσιας πρόσληψης) και C (13% της συνιστώμενης ημερήσιας πρόσληψης), καθώς και μικρότερες ποσότητες ασβεστίου, σιδήρου και μαγνησίου.

Ενδιαφέρον επίσης παρουσιάζει το γεγονός ότι ακόμα και τα κουκούτσια του, έχουν-διόλου αμελητέα-διατροφική αξία. 

Οφέλη για την υγεία

Τα οφέλη του καρπουζιού, απόρροια των θρεπτικών συστατικών που περιέχει είναι πολλαπλά και αφορούν διάφορους τομείς της ανθρώπινης υγείας.

Ενυδάτωση: Λόγω της μεγάλης περιεκτικότητάς του σε νερό, το καρπούζι είναι ένα πολύ αποτελεσματικό μέσο ενυδάτωσης, ιδιαίτερα τις ημέρες που η θερμοκρασία ανεβαίνει στα ύψη.

Υπέρταση: Σε έρευνα που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό American Journal of Hypertension, διαπιστώθηκε ότι σκευάσματα που περιείχαν εκχύλισμα καρπουζιού, βελτίωσαν τη λειτουργία του καρδιαγγειακού συστήματος σε παχύσαρκους, υπερτασικούς μεσήλικες.

Καρκίνος: Όντας μια πολύ καλή πηγή αντιοξειδωτικών, μεταξύ των οποίων και η βιταμίνη C, το καρπούζι συμβάλλει στην καταπολέμηση των ελεύθερων ριζών που σχετίζονται με την καρκινογένεση. Επιπλέον, μια άλλη ουσία του, το λυκοπένιο, φαίνεται να παίζει σημαντικό ρόλο στην μείωση του κινδύνου για καρκίνο του προστάτη.

Δέρμα: Η ευεργετική δράση του καρπουζιού στο δέρμα, οφείλεται στην υψηλή του περιεκτικότητα σε βιταμίνη Α, μια ουσία απαραίτητη για τον σχηματισμό του σμήγματος, που διατηρεί τα μαλλιά μας ενυδατωμένα, καθώς και σε βιταμίνη C, η οποία χρησιμεύει στην παραγωγή και συντήρηση του κολλαγόνου.

Το καρπούζι είναι φρούτο ή λαχανικό;

Πλησιάζοντας λοιπόν προς το τέλος, σας έχω αυτή την ερώτηση. Η αλήθεια είναι πως αμφιβάλλω αν απασχόλησε ποτέ κάποιον από εσάς, όμως είμαι σίγουρος πως όλοι μέσα σας απαντήσατε χωρίς κανένα δισταγμό ότι το καρπούζι είναι φρούτο. Ωστόσο, πρέπει να ξέρετε ότι δεν είναι όλοι οι άνθρωποι πεπεισμένοι για αυτό, κι έτσι οι απόψεις διίστανται. Για παράδειγμα, στην Οκλαχόμα των ΗΠΑ, έχουν ακριβώς την αντίθετη άποψη   και μάλιστα δεν σηκώνουν κουβέντα, καθώς το καρπούζι έχει ανακηρυχθεί ως το επίσημο λαχανικό (ναι, λαχανικό) της πολιτείας (για να μην σας βασανίζει η απορία, επίσημο φρούτο είναι η φράουλα). Βέβαια, υπάρχουν και οι πιο…διπλωματικοί τύποι που ισχυρίζονται ότι η αλήθεια βρίσκεται στη μέση, οπότε το καρπούζι είναι και φρούτο και λαχανικό. Μάλιστα, στηρίζουν τα επιχειρήματά τους σε μια σειρά κλάδων που περιλαμβάνουν την βοτανική, τη γεωργία, τη μαγειρική κ.α.

Στην πραγματικότητα, όλα είναι θέμα οπτικής.

Στη Βοτανική, τα φρούτα είναι δομές που φέρουν σπόρους και αναπτύσσονται από την ωοθήκη των ανθών του φυτού, ενώ τα λαχανικά είναι όλα τα υπόλοιπα μέρη του φυτού, όπως τα φύλλα, οι ρίζες και τα στελέχη. Με βάση τα πρότυπα αυτά, το καρπούζι ανήκει όντως στην κατηγορία των φρούτων μαζί με τα μήλα, τα κολοκύθια, τις ντομάτες (!) και πολλά άλλα.

Η Γαστρονομική άποψη, από την άλλη, έχει πολύ απλούστερη δομή. Τα φρούτα είναι κατά βάση γλυκά, ενώ τα λαχανικά αλμυρά, άρα είμαστε κι από ‘δω καλυμμένοι.

Βέβαια, όσοι διαφωνούν θα ισχυριστούν ότι τα καρπούζια καλλιεργούνται με μεθόδους παρόμοιες με αυτές των λαχανικών, ωστόσο δεν νομίζω πως το επιχείρημα αυτό είναι σε θέση να μας αλλάξει ολόκληρη την...κοσμοθεωρία για το αγαπημένο ΦΡΟΥΤΟ του καλοκαιριού.

Το καρπούζι στην κουζίνα

Το καρπούζι, χρησιμοποιείται ως υλικό σε διάφορες συνταγές, για γρανίτες, σαλάτες, γλυκά του κουταλιού, κομπόστες, κοκτέιλ, carpaccio, ακόμα και για πίτες.

Πηγές:

·        www.vegetablefacts.net

·        www.diatrofi.gr

·        www.iatronet.gr

·        www.urbanlife.gr

·        www.bioximikos.gr

·        www.medicalnewstoday.com

·        www.guinnessworldrecords.com